EKMEK NİMET İSRAFI NİKMET…

Çocukluğumda ekmeği yere düşürdüğümüzde üç defa öpüp başımıza koyduğumuzu hatırlıyorum. Bu sayı bazen yedi olurdu, yanımda bir arkadaşım varsa kim daha çok öpecek şeklinde bir yarışa kadar giderdi… Ucundan kıyısından koparılan, dönüş yolunu tek başına pikniğe çeviren ekmek anılarından çoğumuzda vardır sanırım. “Ekmek mushaf çarpsın” kimi zaman yemin yerine söylenen, uygunluğu tartışılır ama dilimize yerleşmiş bir söz. Teşbih de hata olmasın ama ekmek ile mushafı özdeşleştirmişiz. Adı somun, tayın ya da nan olsun, doydum demek için ekmek isteriz sofrada. Uzun yıllar süren savaşlardan sonra ekmek karnesini nüfus cüzdanı gibi saklardık diyen bir nesil yaşamış bizim topraklarımızda, o yüzden bizim için ekmek nimet, israfı ise nıkmet..


Kışın en soğuk günleri… Mutfak balkonunun müdavimi, bir ayağı topal tombul kuşumun ekmek kırıntılarını hummalı arayışı beni uyandırdı. Ekmek israfı yapmamaya çalışıyorum ama bu yetmez. Suriye’de, Madaya’da açlığa mahkum edilen insanlar geldi aklıma. Yıllardır süren savaş, ablukaya alınmışsın, etrafın ateş çemberi, yokluğun en katmerlisi. Silahlar, bombalar yetmezmiş gibi açlıkla öldürmek… Gidene mi yanasın geride kalana mı? Önünde zengin sofralar kurulmuyorsa, hele kışın ayazında ekmek yemezse doymaz insan. Diyettir perhizdir o konular ayrı, ama hele katığı sınırlı ise bir insan ekmeksiz nasıl doyar?.. Diyetlerde adı yasaklar listesinde geçse de, bunda ekmeğin suçu yok. Çünkü genetiği değiştirilmiş buğday, katkı maddesi içeren un, bayatlamasını geciktirmek ve hamurun daha fazla su kaldırması için mayaya katılan yapay maddeler hatta L-sistein gibi şaibeli maddeler artık ekmeği başka bir yiyecek haline getirdi…

Nimet dediğimiz ekmekte israf boyutları inanılmaz. Yılda ortalama üretilen 44 milyar ekmeğin, 4 milyarı israf ediliyor. Neredeyse her 10 ekmekten biri. İsraf ettiğimiz, kısaca attığımız ekmekler ne kadar insanı tok eder kim bilir? Aslında israfın nedenlerini de, önlemlerini de hepimiz biliyoruz. Kimsenin bir kastı da yok ama ihmal kasıttan daha yıkıcı oluyor bazen.

Ekmeğin tazesine de bayatına da yer var bizim sofralarımızda. Sabah kahvaltısında çıtır çıtır kızarmış yumurtalı ekmeğin kokusu hangimizi yerinden kaldırmadı ki? Bayat ekmeklerin kullanıldığı bildiğim bir kaç tarifi yazdım, pratik önerilerinizi memnuniyetle bekliyorum.

Bayat ekmek ile yapılan pratik tarifler

PaparaBayat ekmekleri değerlendireceğiniz, mütevazi, pratik ve lezzetli bir tarif. 5-6 çorba kaşığı zeytinyağında, ince doğranmış küçük bir kuru soğanı pembeleştirin. Küp küp doğranmış bir adet bayat ekmeği ekleyin. Karışımın üzerine bir büyük bardak et suyu/su koyup karıştırın. Çırpılmış iki yumurta ve yaklaşık bir bardak ufalanmış peynir ve bolca nane. Karışsınlar ve hemen servise hazır. 

Ekmek kadayıfı(yalancı)Bayat ekmekleri kalın dilimler halinde fırında yüksek ısıda rengi dönene kadar tutun. Soğuduktan sonra hazırladığınız şerbeti üzerine dökün. Kaymak, labne ya da bolca fındık ile servise hazır.

Çıtır poğaçaKlasik tarifinizle poğaçanızı yapın ama sonunda önce yumurta akına sonra bolca kurutulmuş ve ufalanmış bayat ekmeye bulayın. Hem görüntüsünü hem lezzetini beğeneceksiniz.

Ekmek deyince aklımıza hemen Canan Karatay geliyor, yıllardır Türk halkının antipatisini kazanmak pahasına ekmek yemeyin diyor. İyi ekmek kavramını, Kars’ın kavılca, Kastamonu’nun siyez buğdayını öğretti bize. Karatay’a göre ekmek yiyebiliriz ama ancak organik buğdayla, ekşi maya ile yapılırsa. Ekşi maya doğal bir probiyotik, sindirim için şifa reçetesi adeta. Katkı maddeleri ile şişirilmiş ekmekler yerine evde ekşi mayadan kendi ekmeğimizi yapalım o zaman…

Ekşi maya nasıl hazırlanır?1 su bardağı organik tam buğday un

1 çay bardağı içme suyu
Bir tutam kaya tuzu
Cam bir kasede hepsini elinizle karıştırın, üzerini pamuklu bir bezle örtün ve 3 gün serin bir yerde bekletin. Hamurdan ekşi kokular gelip üzeri çatlayacak ve kabarcıklar oluşacak. Bu hamurun üzerine 1 su bardağı un ve 1 çay bardağı su eklenip tekrar yoğrulur. Üstü örtülerek 1 gün daha bekletilir. 4. gün sonunda 2 su bardağı un ve 2 çay bardağı su ilave ederek tekrar yoğrulur ve 1 gün daha dinlendirilir. 5. gün ekşi maya hazır, artık ekmeği yapabilirsiniz ama 1 bardak mayayı ayırmayı unutmayın.

Kolay ekşi mayalı ekmek tarifi4 su bardağı tam buğday unu
1.5 su bardağı ekşi maya
1 çorba kaşığı kaya tuzu
 
Malzemelerin hepsini yoğurun,ele yapışan cıvık bir hamur elde edin. Pişirme kalıbını tereyağıyla yağlayıp hamuru içine koyun, üzerini ıslak elle düzeltin. Nemli bir bezle örtün, kabarana kadar yaklaşık 1 saat bekletin. Hamurun üzerine su serptikten sonra 200 dereceye ısıtılmış fırına sürün. Fırına içi su dolu bir metal kap da koyun. 10 dakika sonra ısıyı 180 dereceye düşürüp 50 dakika daha pişirin.
 
Uzun bir ekmek yazısı oldu ama eminim sizin de ekleyecekleriniz vardır. Ekmek nimet, israfla nıkmet olmasın… 
 
18 yorum
  • Cevapla müfred

    23 Şubat 2017, 18:54

    Ekmeğin önemini biliyorduk fakat evde ekmek yapmaya başlayınca daha bir kıymetli oldu. Biraz emek verince daha farklı oluyor. Ekşi maya yapamıyorum, şimdilik pakmaya. 🙂
    Ekmek atanlara bir kaç gün evde ekmek yapmalarını tavsiye ederim. Çöpe atılan yemekler evimizin bereketini alıp götürüyor.

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    23 Şubat 2017, 18:57

    Ben de evde yapmak istiyorum, denemelerim henüz kabarmasa da bu işler el melekesi inşaallah zamanla olur. Çöpe kırıntıları dahi atmamaya çalışıyorum her rızkın bir sahibi var. İsrafın boyutları düşündürücü bu konuda daha fazla çaba gerekli.

  • Cevapla Daha Mutlu Yaşam

    24 Şubat 2017, 19:51

    İsraf edilen ekmeklere çok sinirleniyorum ben de 🙁 Dünyada bu kadar aç varken israf yapma hakkını kendimizde hissetmemeliyiz…

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    24 Şubat 2017, 20:11

    Hele toplu yemek yenilen yerlerde israf edilen ekmek miktarı. Rakamlar çok büyük.. Evdeki alışkanlıkları oturtursak dışarıda da duyarlılık artar belki..

  • Cevapla Evimin Güncesi

    25 Şubat 2017, 13:35

    Ekmek israfına bende çok karşıyım hele toplu yemek yenilen yerlerde dahada fazla israflar oluyor yıl baz alındığında düşünün ne kadar çok israfla karşılaşılıyor onca insan hatta aç hayvanlar varken günah yazık..

  • Cevapla Gezgin Kova

    25 Şubat 2017, 13:35

    Çocukluğumda annemin çok yaptığı bir şey di sizin papara dediğiniz bizde de tirit diye geçerdi ismi. Hala da çok severim hatta dün kuru fasülye yemeği yapmıştım ah dedik biraz bayat ekmek olsada üzerine döküp yerdik:)
    Çok müsrüf bir toplum olduk çok.
    Önemli bir konuyu işlemişsiniz kaleminize sağlık.
    Sevgiler.

  • Cevapla Derya

    25 Şubat 2017, 13:35

    Çok güzel bir noktaya degindiniz. Bizim evde az yeniyor ihtiyacimiz kadar almaya calisiyoruz. Yemek atilmasini sevmiyorum.

  • Cevapla BirTatlıHuzur

    25 Şubat 2017, 13:35

    İsraf inanılmaz boyutlarda gerçekten. Önerileriniz de çok güzel. Aslında belediyeler de farklı çözümler üretse ne güzel olur. Örneğin sokak hayvanları için toplanabilse bayat ekmekler ve yiyecekler.

  • Cevapla BirTatlıHuzur

    25 Şubat 2017, 13:35

    Ekşi mayalı ekmeği yapmak hep aklımda bakalım ne zaman nasip olacak.

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    25 Şubat 2017, 13:39

    En çok tükettiğimizi en çok israf etmemiz üzücü. Hem kamuoyu bilinçlendirmesi hem de daha küçük porsiyonlu alternatifler gerekli. Giderek daha az ve düşük kalorili yediğimiz düşünülürse gramajların düşürülmesi belki pratik olur..

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    25 Şubat 2017, 13:44

    Haklısınız tirit olarak da geçer. Çorba ve sulu yemek yanında da iyi gider. Doğaçlama yeni tarifler de üretebiliriz, çöpe atmayalım da formül çok.. İsrafı, doğalı bir yana ekmek sofralarda giderek azalıyor. Buğday tarlası da saksıya sığmaz ki kendimiz ekelim biçelim. Sağlıklı günler hepimize.. Sevgiler..

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    25 Şubat 2017, 13:47

    Avrupa daki ekmekler bizimkinden farklı, çok yoğun bir Alman ekmeği var mesela bazen büyük marketlerde görürüm. Ama ekmeği devletin sübvanse ettiğini sanıyorum ancak bizdeki kadar tüketilmiyor orası kesin.

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    25 Şubat 2017, 13:49

    Ah belediyeler keşke oralara uzanabilse ama sağolsunlar bizim apartmanın girişinde belediyenin koyduğu atık yağ bidonu var, o bile takdire değer. Ben hepsini biriktirip uygun yerlerde sokak köpekleri için bırakıyorum.

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    25 Şubat 2017, 13:52

    Ben normal mayalı ekmeği henüz pek başaramadım. Onu yaptım mı ekşi maya da deneyeceğim. Sizden de mutfağınıza özgü yazılar okumak isterim çünkü Türkiye de farklı yerlerde yaşamış biri olarak zengin bir mutfağınız olduğunu düşünüyorum. Allah soframızda bereket ve huzurumuzu daim etsin. Sevgilerimle..

  • Cevapla BirTatlıHuzur

    27 Şubat 2017, 11:06

    Sevgili Begonvil Sokağı ben bu atalar hiç yayın paylaşamıyorum. Çünkü bilgisayarsızım. Bilgisayar eve çok geç geliyor.Telefondan da çalışamıyorum. Ancak yorumlar yapabiliyorum. Sanırım bu durum uzun süre devam edecek. Ben de yayın yapmayı özledim. İnşallah yemeklerden söz etme fırsatı da bulurum.

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    27 Şubat 2017, 11:13

    Yazın ben de iletişim problemi çektiğimde köşe kapmaca oynar gibi intewrneti bulmak için fırsat kolluyordum bulunduğum yerde. Gün içinde fırsat bulamadığımdan toparlayıp gecenin bir yarısı bilgisayarın başına geçtiğim de oluyor. Kısa zamanda problem çözülür de sık sık yayınlarsınız yazılarınızı. Bir de sizin öğrencileriniz var tabi, eve gelince onların da işleri oluyordur. Yeter ki sağlık olsun bir tatlı huzur olsun.. Merakla bekliyorum, bakarsınız tamamen yemek ve tarif bloguna bile dönecek talep alırsınız. İçimden bir ses öyle diyor. Kalbi sevgilerimi gönderiyorum..

  • Cevapla öce

    27 Şubat 2017, 20:04

    çok güzel değinmişsiniz. bu konuların sık sık hatırlatılması gerekiyor diye düşünüyorum. tarifler de çok pratik. her şey de olduğu gibi almanın da yemenin de bir kararı olmalı :)) sevgiler…

  • Cevapla Begonvil Sokağı

    27 Şubat 2017, 20:28

    Sık hatırladıklarımızda da ufak atlamalar yapıyoruz bazen. Bir lokma ekmek yerine göre bır yudum su ile açlığını giderebiliyor insanın. O kadar aç var ki dünya da, oysa hepsinin rızkı gönderilmiş ama insanların adaletsizliği ve israfı kimini mahrum bırakıp mazlum ediyor. Hem bireysel hem global kararımızı bilsek sorun kalmaz, niyetlerimize göre olsun dileyelim. Sevgiler..

Write a comment